فلج مغزی یا سی پی (cerebral palsy ) گروهی از اختلالات حرکتی پس از آسیب به مغز در دوران کودکی و قبل از تکامل مغز می باشد . در فلج مغزی علاوه بر مشکلات حرکتی مشکلات گفتاری ، یادگیری ، شناختی ، تشنج و گاهی مشکلات شنیداری و بینایی نیز دیده می شود .
فلج مغزی به دلیل عدم رشد و تکامل در مغز به دلایل مختلف روی می دهد. که می تواند قبل تولد ، حین تولد یا پس از تولد ایجاد گردد. شیوع فلج مغزی 3 تا 4 نفر در هر 1000 نفر است. باید توجه کرد همه کودکان فلج مغزی از لحاظ هوشی دچار آسیب نشده ولی عمده آنها علایم خفیف تا شدید مشکلات حرکتی را بروز می دهند .
بیماری های شایع همراه با فلج مغزی
مشکلات همراه با فلج مغزی شامل اسپاستیسیتی (سفتی عضلات ) در 80 درصد موارد ، تشنج (صرع ) در 35 درصد موارد ، اختلالات طیف اتیسم در 8 درصد موارد و مشکل ناتوانی در حرکت مستقل 30 درصد موارد دیده می شود . با این حال حدود 50 درصد موارد قادر به حرکت مستقل هستند.
انواع فلج مغزی بر اساس نشانه های حرکتی
-
اسپاستیک(هایپر توینک)
شایع ترین نوع فلج مغزی در حدود 80 درصد موارد را شامل می شود. که علامت اصلی آن سفتی عضلات و محدودیت در باز شدن مفاصل می باشد.
-
آتاکسیک
در حدود 5 درصد موارد ، که به دلیل آسیب به مخچه ایجاد و سبب بی تعادلی و حرکت نا هماهنگ در پاها می گردد.
-
آتتویید
5 درصد موارد را شامل میشود که مشخصه اصلی آن حرکات غیر ارادی و کنترل نشده در بدن است به صورت تکان دادن غیر ارادی در دست ها و تنه
-
هایپوتونیک
مشخصه اصلی این نوع شلی در عضلات می باشد.
-
مختلط
علایم آن ترکیبی از موارد بالا می باشد .
انواع فلج مغزی بر اساس درگیری اندام ها ( دست و پا ) و تنه
-
کوادری پلژی
چهار اندام درگیر است .
-
دی پلژی
دو اندام درگیر است ( دو دست یا دو پا )
-
همی پلژی
یک نیمه بدن درگیر است ( تنه و دست وپا )
-
مونوپلژی
یک اندام ( دست یا پا ) درگیر است .
- درگیری در توضیحات بالا به معنای سفتی یا شلی در دست و پا است .
علایم فلج مغزی
-
مشکل در بلع و مکیدن شیر
-
تاخیر در مراحل حرکتی ( گردن گرفتن ، سینه خیز و چهار دست و پا رفتن ، نشستن و ایستادن )
-
شلی در بدن
-
سفتی در بدن ( مشکل در باز و بسته کردن دست و پای نوزاد )
-
مشکلات یادگیری
-
تاخیر در گفتار
-
مشکل در تعادل
-
راه رفتن غیر طبیعی و بد شکل ( بیشتر پنجه روی )
-
تشنج
دلایل فلج مغزی
-
عفونت مادر در دوران بارداری
-
زایمان دشوار
-
زایمان زود رس
-
آسیب به سر در دوران قبل تکامل رشد مغز
-
تشنج در مادر
-
عفونت مغزی دوران نوزادی و کودکی (مننژیت )
درمان فلج مغزی
درمان فلج مغزی شامل چند دسته از درمان ها دارویی و مراقبتی و همچنین درمان های توانبخشی را شامل میشود .
-
درمان دارویی و جراحی
درمان دارویی بر پایه درمان و کنترل تشنج و کنترل سفتی عضلات می شود. همچنین درمان های جراحی برای رفع کوتاهی عضلات مورد استفاده قرار می گیرد.
-
توانبخشی فلج مغزی
توانبخشی برای درمان مشکلات حرکتی ، گفتاری و شنوایی مورد استفاده قرار میگیرد .
-
کاردرمانی در فلج مغزی
کاردرمانی عمده ترین درمان برای توانخواهان فلج مغزی می باشد. متخصصین توانبخشی به درمان مشکلات حرکتی و شناختی و حسی در فلج مغزی می پردازد .
-
کاردرمانی ذهنی
به درمان مشکلات یادگیری ، شناختی و توجه در کودکان فلج مغزی می پردازد .
-
کاردرمانی حرکتی
به آموزش مراحل حرکتی در کودکان فلج مغزی می پردازند .
-
فیزیوتراپی در فلج مغزی
فیزیوتراپی به کنترل تن عضلانی و دامنه حرکتی مفاصل و تقویت عضلات می پردازند .
-
گفتاردرمانی در فلج مغزی
متخصصین گفتاردرمانی به درمان مشکلات گفتاری و آموزش سخن گفتن در مراجعین فلج مغزی می پردازند . همچنین درمان مشکلات بلع به ویژه در دوران شیرخوارگی بر عهده متخصصین گفتاردرمانی است .